محمودزاده وبلاگ

زیارت عاشورا را می‌توان نمونه برجسته‌ای از بیان تولی و تبری در عقائد شیعه دانست. در این زیارت، فرازهایی در پذیرش ولایت و دوستی با اهل‌بیت(علیه السلام) و نیز فرازهایی در رد دوستی و محبت به دشمنان آنان آمده است. برخی از فرازهای مربوط به تولی در زیارت عاشورا عبارت است از:

«یا اَباعَبْدِاللهِ اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکمْ اِلی یوْمِ الْقِیامَةِ؛»

(‌ای ابا عبداللّه، بی‌شک تا روز رستاخیز دوست یاران شما بوده و دشمن دشمنان شما هستم.)

«یا اَبا عَبْدِاللهِ اِنّی اَتَقَرَّبُ اِلی اللهِ وَ اِلی رَسُولِهِ، وَاِلی امیرِالْمُؤْمِنینَ وَ اِلی فاطِمَةَ، وَاِلَی الْحَسَنِ وَ اِلَیک بِمُوالاتِک، وَبِالْبَرائَةِ مِمَّنْ قاتَلَک وَ نَصَبَ لَک الْحَرْبَ »

(یا ابا عبدالله!من با دوستی شما و بیزاری جستن از دشمنانت به خدا و رسول خدا              (صلی‌الله علیه و آله و سلم)وامیرالمؤمنین علی،حضرت فاطمه،امام حسن(علیهم‌السلام) تقرب می‌جویم .)[1]

« أَفْضَلَ الْأَعْمَالِ الْحُبُ‏ فِي‏ اللَّهِ‏ وَ الْبُغْضُ فِي اللَّهِ . » [2]

« قَالَ رَسُولُ اللَّهِ إِنَّ أَوْثَقَ عُرَى الْإِيمَانِ الْحُبُ‏ فِي‏ اللَّهِ‏ وَ الْبُغْضُ فِي اللَّهِ تَوَالِي وَلِيِّ اللَّهِ وَ تَعَادِي عَدُوِّ اللَّهِ. »[3]

« قَالَ كُمَيْلُ بْنُ زِيَادٍ سَأَلْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع عَنْ قَوَاعِدِ الْإِسْلَامِ مَا هِيَ فَقَالَ قَوَاعِدُ الْإِسْلَامِ سَبْعَةٌ فَأَوَّلُهَا الْعَقْلُ وَ عَلَيْهِ بُنِيَ الصَّبْرُ وَ الثَّانِي صَوْنُ الْعِرْضِ وَ صِدْقُ اللَّهْجَةِ وَ الثَّالِثَةُ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ عَلَى جِهَتِهِ وَ الرَّابِعَةُ الْحُبُ‏ فِي‏ اللَّهِ‏ وَ الْبُغْضُ فِي اللَّه‏ . » [4]

(تولی و تبری) دو اصطلاح قرآنی است که از دیدگاه شیعه ازجمله فروع دین  و از واجبات اسلام شمرده می‌شود. این دو واژه، به ترتیب، به معنای دوستی با دوستان خدا و نزدیکی به اهل حق، و دشمنی با دشمنان خدا و دوری از اهل باطل است.

تولی در 57 سوره از قرآن و 233 بار، و تبری در 20 سوره و 30 بار به کار رفته است.

در روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام بر این دو اصل تاکید بسیاری شده است.

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم فرمود:

( استوارترین دستگیره ایمان، دوستی و دشمنی برای خدا، ارتباط با دوستان خدا و گسستن از دشمنان اوست.)

امام صادق علیه السلام فرمود:

(دوستی با دوستان خدا و اطاعت از آن‌ها، و نیز بیزاری از کسانی که به آل محمد ظلم و هتک حرمت کرده‌اند واجب است؛ کسانی که میراث فاطمه و حق علی علیه السلام را غصب کرده‌اند، سنت پیامبر را تغییر داده‌اند و نیز ناکثین، قاسطین و مارقین.)

و در روایتی فرمود:

(  تبری از انصاب و ازلام و بت ها، پیشوایان گمراه، رهبران ستمگر، و نیز دشمنی با قاتلان ائمه علیه السلام واجب شرعی است. از سوی دیگر، دوستی با مؤمنانی مانند سلمان، ابوذر، مقداد، عمار و … نیز واجب است )

[1] - نوری ، وسائل الشیعه ، ج 16 ، ص 176 .

[2] - شبّر ، سید عبدالله ، مشکات الانوار فی غرر الاخبار ، ص 125 .

[3] - احمد بن محمد برقی ،محاسن برقی ، ج 1 ، ص 165 ، انتشارات جامعه مدرسین قم 1403 .

[4] - ابومحمد حرانی ، تحف العقول ، ص 196 .